اثر تنش خشکی پس از گرده‌افشانی بر محتوای پلی‌آمین‌های دانه دو رقم گندم نان

به منظور مطالعه اثر تنش خشکی در مرحله تقسیم سلولی (از زمان گرده‌افشانی تا 14 روز بعد) و پر شدن دانه (14 روز بعد از گرده‌افشانی تا مرحله رسیدگی فیزیولوژیک) بر محتوای پلی‌آمین‌های دانه و ارتباط آن با رشد دانه در دو رقم متحمل (زاگرس) و حساس (مرودشت) به تنش خشکی و آزمایشی در آذر ماه سال 1386 به صورت فاکتوریل در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران، در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. میزان رطوبت خاک در تیمار شاهد در محدوده ظرفیت مزرعه و در تیمارهای تنش خشکی در محدوده 50 درصد ظرفیت مزرعه نگهداری شد. نتایج نشان داد که در تیمار شاهد، غلظت پوترسین در دانه‌های در حال رشد رقم زاگرس به طور معنی‌داری بیشتر از رقم مرودشت بود. هر دو نوع تیمار تنش خشکی باعث افزایش معنی-دار میزان پوترسین دانه‌های رقم مرودشت و کاهش معنی‌دار آن در دانه‌های رقم زاگرس شد. بیشترین غلظت اسپرمین و اسپرمیدین در دانه‌ها در مرحله تقسیم سلولی مشاهده شد. اعمال تنش خشکی به ویژه در مرحله تقسیم سلولی، باعث افزایش معنی‌دار اسپرمین و اسپرمیدین در دانه‌های در حال رشد هر دو رقم، به خصوص رقم متحمل به خشکی زاگرس گردید. با توجه به نتایج به دست آمده، به نظر می‌رسد که اسپرمین و اسپرمیدین نیز همانند هورمون‌های گیاهی اکسین و سیتوکینین یا در مشارکت با آنها در تنظیم تقسیم سلولی دانه‌های در حال رشد گندم و شکل‌گیری قدرت مخزن نقش موثری داشته و باعث پایا نگه داشتن تقسیم سلولی دانه‌های در حال رشد در شرایط تنش خشکی می‌شوند.